Örgütleri Anlamak

Yönetim Eylemini Düşünmek

Dr. Hakan Kara

Örgüt ve yönetim eylemi birbirini tamamlayan iki dinamiktir. Örgütlerin türlerini, işleyişlerini ve çalışma sınırlarını anlamak ve bilinçli olarak sürdürmek yönetim eyleminin varlığına bağlıdır. Yönetim de, örgütler gibi aynı kararlılıkta üzerinde düşünülmesi gereken bir dizi eylemleri içerir. Yine Sanayi Devrimi temel alındığında, günümüze kadar yönetim eyleminin felsefesi ve örgüt kişiliği, lider vb. kavramlar da dahil olmak üzere genel kabulleri olanlar değiştirmiştir. Değişimler, kendisinden beklendiği gibi yönetim eylemi düşüncesini de daha genişletmiştir. Üzerinde daha ayrıntılı düşünmeyi gerekli kılmıştır.  Değişim odaklı düşünmeler yönetim eylemini yerine getiren yöneticinin rollerini değiştirdiği gibi devlet adamlığı vb. yeni rol modellerinin de eklenmesinde öncü olmuştur. Yeni roller yönetim eyleminin daha ayrıntılı düşünülmesine itmiştir. Dolayısıyla, yönetim eylemi, sadece günümüzün doğru olanları üzerinde düşünülmesinden de öte, oluşturduğu uzak görüşlülük ile yarınlara özgü yönetim eylemleri üzerinde de düşünmeye yönlendirmiştir. Bu düşünceler örgüt üzerinde yoğunlaşarak Uyum ve Popülasyon Ekolojisi Yaklaşımları’nda yaşam bulmuştur.

Yukarı da bahsedilenler bu çalışmayı örgütleri anlamak ve yönetim eylemini düşünmek olmak üzere iki bölüm üzerinde kaleme almaya yönlendirmiştir. Çalışma, örgütleri anlamak ve yönetim eylemini düşünmek için yeni bir formülasyonu anlatmak ya da yeni öneriler bulunmak amacı taşımamaktadır. Çalışma, konu ile ilgilenenlerin düşüncelerine katkı sağlamayı amaçlamıştır. Amaca ulaşmak için birbirinden değerli bilim insanlarının çalışmalarından hoşgörülerine sığınılarak yararlanılmıştır. Kendileri teşekkürleri fazlası ile hak edenlerdir. Öte yandan akademik bilgi, ve deneyimleri ile her zaman yol göstericim olan Sayın Hocam Prof. Dr. Bülent TOKAT ömür boyu teşekkür borçlu olduklarımdandır Ayrıca, çalışmam sırasında engin hoşgörü ve sabırları ile desteklerini esirgemeyen eşim Sezin ve oğlumuz H. Kayra da teşekkür borçlularımdandır.

Yönetim Biliminin Düşünce İzleri

Dr. Hakan Kara

Bu çalışmada, Türkiye’de yönetim ve örgüt yazınbiliminde ki eserlerde referans olarak gösterilen teoriler, düşünceler, araştırmalar, eserleri ile ilk ve öncü olan Yönetim ve Örgüt Biliminsanları’na yer verilmiştir. Ayrıca Yönetim ve Örgüt Bilimi çalışmaları sırasında, varsayımlarından yararlanılan Felsefe, Sosyoloji, Psikoloji, Sosyal Psikoloji vb. bilimlerin ilklerine ve öncülerine de yer verilmesi amaçlanmıştır. Yazınbilimi izin verdiği oranda, bazı biliminsanlarının teorilerini oluştururken etkisi altında kaldığı dönemin özellikleri, diğer insanlarla ilişkileri ve yaşam biyografileri de anlatılarak bunlardan nasıl etkilendikleri de gösterilmeye çalışılmıştır.

Yönetim Biliminin Düşünce İzleri ismini taşıyan bu çalışma yönetim ve örgüt yazınbilimine küçük de olsa yararlı olacağı umuduyla hazırlanmıştır. Yönetim ve Örgüt Bilimi’ni bizlere sevdiren ve emeği geçen tüm biliminsanlarına teşekkürlerimi sunmayı zevkli bir görev sayıyorum.

Genel İşletme

Prof. Dr. Bülent Tokat

Dr. Hakan Kara

Çalışma yeni bilimsel bir araştırma veya yeni bir tezi ortaya sürmekten öte, tamamen literatür araştırmasına dayandırılmıştır. Literatürde işletme alanında yazılan birbirinden değerli yazarların eserlerinden hoşgörülerine dayanılarak yararlanılmıştır. Kendileri sonsuz teşekkürleri hak edenlerdir. Çalışma işletmecilik alanında temel bilgileri içeren bir ders notu özelliği taşıdığından, konular genel olarak açıklanmaya çalışılmış ve dipnotlar verilmemiş, son bölüme kaynaklar içeren bir liste eklenmiştir.

Öğrencilerimizin tüm yaşamları boyunca arzulan ve bilgileri doğrultusunda bir yaşam tarzına kavuşmaları ve okurlara yararlı olması dileğiyle, meslek yaşamımızda yetişmemize katkıda bulunan ve hiçbir zaman yardımlarını esirgemeyen başta, Prof. Dr. İnal Cem AŞKUN ve isimlerini burada saya¬madığımız değerli hocalarımıza; çalışmalarımızı büyük bir hoşgörü, sabır ve özveriyle destekleyen ailelerimiz; Nesrin, Emre ve Onur Can TOKAT'a, Sezin ve H. Kayra KARA’ya teşekkürlerimizi sunmayı zevkli bir görev sayıyoruz.

İşletmecilik Platformu

Disiplinlerarası İşletmecilik Çalışmaları

Ed.: Dr. Hakan Kara

İşletme Bilimi’nin işletme işlevlerine -yönetim, pazarlama, üretim, finans, insan kaynakları, muhasebe ar-ge- ilişkin ürettiği ayrıntılı bilgiler, örgütün varlık amacına ulaşma isteklerine yön verme özelliği taşırlar. Her bir işlev için üretilen ve kullanılan bilgi, birikim olacaktır.  Bazı bilgiler kullanılabilir özellik gösterirken bazıları da kabul göremeyebilir. Yine de, işlevler arasındaki ilişkileri anlamlı kılabilecek yeni bilgilere olan istek ve araştırmalar sürmektedir. Örgütlerin yerine getirdiği her bir işlev ve aralarındaki ilişkiler mekanik değildir. Her bir işlev, örgüt içi ve dışı birçok olumlu ya da olumsuz değişkenden etkilenir. Aralarındaki olumlu ilişkinin sürmesi yaşam çizgisinin sürmesinin en temel dinamiğidir. Ancak, çizginin ivmesi disipline edilmiş bilginin varlığına bağlıdır. Disipline edilmiş bilgiler ile işlevler ve uygulamaları anlam kazanır. Yeri geldiğinde, İşletme disiplinini izleyen araştırmacılar, sadece tek bir işlevin sınırları içerisinde gelişmeleri açıklama çabaları ile değil, işlevlerin aralarındaki ilişkileri bir bütün olarak değerlendirme bakış çabalarında olmaları bilginin gelişmesinde önemli etkileri olacaktır. Söz gelimi, bir işlevin niteliği diğer işlevlerin uygulama başarılarını etkilemektedir.  Genel başarı da, işlevler arasında disipline edilmiş bilgilerin kontrolü ve işlevler arasında kurulacak ilişkinin varlığına bağlıdır. İlişkilerin varlığını kısmi olarak da olsa disipline edebilmek için farklı disiplin de çalışan araştırmacıların çalışmaları, İşletmecilik Platformu, Disiplinlerarası İşletmecilik Çalışmaları adı ile oluşturulan çatı altında toplanmıştır.

Yönetim Teknikleri ve Örgütsel Model

Uygulamaları

-Yönetsel ve ÖRgütsel Değerlendirme-

Dr. Hakan Kara

Değerlendirmelerde bir yönetim tekniği ya da örgütsel uygulama modellerinin birbirlerine yönelik ya da uygulama sonuçlarının eleştirilmesinden öte, birbirlerini tamamlayıcısı olduğu üzerinde durulmuştur. Sonuçta, anlatılanlar tüm örgütlerde uygulama bulabilmektedir. Ancak yine de uygulandığı ortamın yönetsel ya da örgütsel özellikleri karşısında başarıları tartışılabilir. Uygulama sonuçlarının o örgüt ile sınırlı kalabileceği de göz ardı edilmemelidir. Yoksa çağcıllaşmada yönetim ve örgütsel model uygulamaları sadece kuramsallıktan öte gidemeyecektir. Oysa ki dünya üzerinde birçok başarılı uygulamalar bulunmaktadır. Literatür izin verdiğince, ilgili yerlerde bu örneklere de yer verilmiştir. Yine de bilimsel bakış tarzının gerektirdiği şüphecilik ile anlatılanlara yaklaşılmakta yarar bulunmaktadır. Bilimsel şüphe daha doğru bilgiye ulaştırmada yardımcı olacaktır. Anlatılanların ortaya çıktığı ve belirginleştiği toplumların gelişmişlik düzeylerinin yüksek olduğu görülmektedir. Bu yüzden bu ülkelerde yapılan uygulamaların son derece iyi sonuçlar verdiği için, diğer ülkelerin örgütlerinin de dikkatini çekmektedir. Yerinde başarılı olanların, öykünmeci bir davranış ile bire bir alınması diğer toplumların örgütlerine yönelik beklenilen başarıyı önleyecektir. Stratejik bir düşünce ile uyarlanarak alınması önerilebilir. Yine de her toplum kültürüne uygun yönetim teknik ve örgütsel model geliştirmeleri stratejik çözüm için en iyi yol olacağı da düşünülmelidir.

Politik Pazarlama

Dr. Alpaslan Yüce

Değişik amaç ve düşünceler etrafında odaklanan siyasal parti/liderlerin amacı, iktidarı elde ederek savundukları görüşleri hayata geçirecek uygulamaları gerçekleştirmek ve toplumda saygın bir yere sahip olmaktır. Bu amaca ulaşabilmek için, siyasi parti/liderler seçmenlerin oylarını etkilemek ve onların desteğini kazanmak zorundadırlar. Bunu sağlamada ise pazarlama faaliyetlerinden etkin bir şekilde yararlanmanın etkisi büyüktür.

Öncelikli amacı rekabet üstünlüğü elde etmek olan pazarlama kavramı, her geçen gün önemini arttırarak mübadelenin söz konusu olduğu her alan için vazgeçilmez bir duruma gelmiştir. Bunun sonucunda pazarlamanın birçok alt kolu ortaya çıkmıştır. Politik pazarlama da bu alt kollardan biri olup son dönemlerde yoğun bir şekilde karşımıza çıkmaktadır.

Pazarlama ilke ve uygulamaları, siyasi parti/liderlere yardım edebilir, etmelidir de. Ancak pazarlamanın politik alanda sadece seçim dönemlerinde ele alınan bir kampanya ya da reklam faaliyeti rolünden sıyrılıp siyasi partilere rekabet avantajı sağlayarak başarılı olmalarında büyük katkısı olan stratejik bir silah olarak görülmesi gerekmektedir.

Bu kitabın her bölümünün arka planındaki ana düşünce: rekabetin yoğun olduğu ve teknolojik gelişmelerin de yeni iletişim olanakları sunduğu politik şartlarda, partilerin pazarlama odaklı bir anlayış içerisinde başarılı olabilecekleri gerçeğidir.